تحلیل گفتمان مدیریت و سیاستگذاری حوزه برق کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای سیاستگذاری علم و فناوری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

تامین برق به عنوان یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های کشور، بخش‌های مختلف آن را تحت تأثیر می‌دهد. موضوع صنعت برق از منظر رهیافتهای نظری گوناگون مورد توجه قرار گرفته است؛ اما تأمّل بر ریشه‌ها و زمینه‌های گفتمانی آن و چگونگی معنادارشدن آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است، این درحالیست که بررسی این موضوع بدون توجه به گفتمانهای حاکم ناقص و گمراه‌کننده خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف تحلیل گفتمان مدیریت و سیاستگذاری حوزه برق کشور به مطالعه و تحلیل مستندات مختلف در این رابطه بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موف پردخته ‌است. بدین‌ترتیب، ابتدا مضامین و محورهای اصلی گفتمان سیاستگذاران استخراج و سپس مشخص شد که چه مضامینی دارای موقعیتی ویژه بوده و با توجه به مضامین دیگر چگونه در آن گفتمان قرار می‌گیرند. مضامین و محورهای اصلی گفتمان غالب با عنوان "توسعه مبتنی بر وفور منابع فسیلی در کشور " عبارت بودند از: «تأمین برق پایدار»، «خودکفایی و خوداتکایی در صنعت برق»، «تأمین برق به صورت اقتصادی» و «فقرزدایی و عدالت‌محوری» که حول دال مرکزی «توسعه مبتنی بر سوخت فسیلی» مفصل‌بندی شده است. تحلیل گفتمان سیاستگذاران نشان داد، آنها مسائل پیرامون تامین برق را در بافت و زمینه‌ی «گفتمان رژیم برق فسیلی» می‌بینند. بدین ترتیب تمام کنشهای آنها در چارچوب گفتمان رژیم برق فسیلی معنادار می‌شود و این گفتمان توانسته سایر خرده‌گفتمانها چه تعدیل‌گر و چه مخالف اعم از بهره وری انرژی، تجدید ساختار صنعت برق، هسته ای و تجدیدپذیر را به حاشیه براند و مفاهیم خود را مسلط و به یک هژمونی نایل گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Discourse Analysis of the Country’s Electricity Sector Management and Policy Making

نویسنده [English]

  • Zohreh Rahimi Rad
PhD in Science and Technology Policy, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran.
چکیده [English]

The present study aims to analyze the discourse of management and policy-making in the field of electricity in the country to study and analyze the text of 100 interviews, lectures, statements and quotations conducted in this regard in the years after the revolution; Based on the theory of Laclau and Moff discourse,it focuses on specific themes and their elaboration Thus, first the main themes and axes of policymakers' discourse were extracted and then it was determined which themes have a special position and how they are placed in that discourse according to other themes. The main themes and axes of the dominant discourse entitled "Development based on the abundance of fossil resources in the country" are: "Sustainable electricity supply", "Self-sufficiency and self-reliance in the electricity industry", "Economic supply of electricity" and "Poverty alleviation and justice", have been elaborated around the central slab of "fossil fuel-based development". Analyzing the discourse of policymakers showed that they see the issues of electricity supply in the context of the "fossil electricity discourse" which is at the heart of "fossil fuel development". In this way, all their actions become meaningful in the context of the fossil regime discourse, and this discourse has been able to marginalize other sub-discourses, whether modifying or opposing the use of this energy, restructuring the electricity, nuclear and renewable
industries, and this discource masters its concepts and achieves hegemony.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Management and Policy-Making
  • Discourse Analysis
  • Electricity
  • Fossil Fuels
  • Development
بریمانی، مهدی؛ سالنزریان، آشوت؛ صادقی، حسین؛ کعبی نژادیان، عبدالرزاق. (1397). "مدل‌سازی اولویت‌بندی سیاست‌های توسعه صنعت تولید برق ایران با استفاده از LEAP"، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال چهاردهم، شماره پیاپی 58، صص ۱۳۹-۱۶۸.
بشیر، حسن. (1385). تحلیل گفتمان دریچه‌ای برای کشف ناگفته­ها. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادقعلیه‌السلام.
سلطانی، علی‌اصغر، مترجم. 1378. گفتمان‌های قیاس‌ناپذیر. نوشته الستر کوک. 1999. فصلنامه علوم سیاسی، سال اول، شماره 4، صص 157-118.
جلیلی، قاسم آقا ا. (1397). "سیاستگذاری: مفاهیم، الگوها و فرایندها"، فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، سال دوم، شماره 4، صص 106-114.
حجازی، سید نصراله؛ بهرامی، وحید. (1398). "کاربست روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف در رشته علوم سیاسی. حوزه و دانشگاه"، روش شناسی علوم انسانی، سال بیست و پنجم، شماره پیاپی 99، صص 18-1.
حسینی­زاده، سید محمدعلی. (1383). "نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی"، فصلنامه علوم سیاسی. سال هفتم، شماره پیاپی 28، صص 212-181.
دهقانی فیروز آبادی، جلال؛ عطائی، مهدی. (1394). "تحلیل گفتمانی سیاست هسته ای دولت احمدی نژاد از هژمونی تا افول"، پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل، سال چهارم، شماره1، صص 58-22.
ربیعی، علی؛ تمنایی، امیرحسین. (1392). "تحلیل گفتمان وصیت‏نامه ‏ی شهدای جنگ تحمیلی"، مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق)، سال بیستم، شماره 2، صص186-161..
سلطانی گردفرامرزی، مهدی؛ اشرفی، اکبر. (1397). "مقایسه گفتمان هسته ای در سیاست خارجی دولت نهم و دهم با گفتمان انقلاب اسلامی"، مطالعات روابط بین الملل (پژوهشنامه روابط بین الملل)، سال یازدهم، شماره پیاپی42، صص 131-103.
سعیدی، وحید؛ پیرمرادیان، مصطفی؛ منتظر القائم، اصغر. (1398). "تحلیل گفتمانی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری فرقه نگاری در میان مسلمانان"، فصلنامه علمی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال دهم، شماره پیاپی 35، صص ۷۷-۹۰.
شیرخانی، محمدعلی؛ خوش گفتار لامع، حامد. (1391). "گفتمان و عملکرد اقتصاد سیاسی در دولت های تحصیلدار"، معرفت، سال بیست‌ویکم، شماره پیاپی 172، صص 151-137.
عباس زاده، محمد؛ زایرکعبه، رحیم. (1395). "بررسی برنامه‌های سوم و پنجم توسعه در بخش اقتصادی از منظر تحلیل گفتمان لاکلا و موفه"، مطالعات جامعه‌شناسی، سال نهم، شماره پیاپی30، صص 27-7.
قانعی‌راد، محمدامین؛ فرتوک زاده، حمیدرضا؛ آذرآئین، محمدرضا. (1397). "تحلیل ناهمزمانی های توسعه فناوری با رویکردی گفتمانی در حوزه بالادستی صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران"، بهبود مدیریت، سال دوازدهم، شماره 1، صص 25-1.
کسرایی، محمد سالار؛ سعیدی، بنت الهدا. (1395) "تحلیل گفتمان عدالت در دهه سوم انقلاب با تأکید بر سال‏های ۱۳۸۰-۱۳۸۴"، جامعه‌شناسی تاریخی. سال هشتم، شماره 2، صص 169-129.
مقدمی، محمدتقی. (1380). "تحلیل گفتمان لاکلا و و موف و نقد آن"، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، شماره 2، صص 124-91.
نوذری، حسینعلی، مترجم،1380. مقدمه‌ای بر نظریه گفتمان. نوشته دایان مک دانل، 2001. تهران: نشر فرهنگ گفتمان.
میرعمادی، طاهره؛ رحیمی­راد، زهره. (1397). "تبیین قفل شدگی سیاستی حوزه فناوری­های انرژی­های تجدید پذیر در ایران"، آینده پژوهی مدیریت، سال بیست‌ونهم، شماره 3، صص 52-39.
جلیلی، هادی، مترجم، 1389. نظریه و روش در تحلیل گفتمان. نوشته ماریان یورگنسن و لوییز فیلیپس، 2010. تهران: نشر نی.
Armstrong, A. J., & Hamrin, J "The renewable energy policy manual". date of publication unavailable)(page numbers unavailable) United States Export Council for Renewable Energy, (2000).
Balkan-Sahin, S. "Nuclear energy as a hegemonic discourse in Turkey", Journal of Balkan and Near Eastern Studies 2, no.4 (2019): 443-461.
Cotton, Matthew, Imogen Rattle, and James Van Alstine. "Shale gas policy in the United Kingdom: An argumentative discourse analysis". Energy Policy 73 (2014): 427-438.
Dahl, Trine, and Kjersti Fløttum. "Climate change as a corporate strategy issue: A discourse analysis of three climate reports from the energy sector." (2019).
Daintith, T., & Hancher, L. Energy strategy in Europe: the legal framework (Vol. 4). Walter de Gruyter GmbH & Co KG, 2019.
Geels, Frank W. "Regime resistance against low-carbon transitions: introducing politics and power into the multi-level perspective". Theory, culture & society 31, no. 5 (2014): 21-40.
Howlett, M., Ramesh, M., & Perl, A. Studying public policy: Policy cycles and policy subsystems (Vol. 3). Oxford: Oxford university press, 2009.
Laclau, E., & Mouffe, C. Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. (2nd. Ed). London: Verso, 2001.
Lindner, R. The Japanese energy discourse in transition. A discourse analysis of the energy supply crisis after Fukushima, 2017.
Mander, S. "The role of discourse coalitions in planning for renewable energy: a case study of wind-energy deployment. Environment and Planning C": Government and Policy 26, no.3, (2008): 583-600.
Mcgowan, F. Energy Policy, in H. Kassim and A. Menon (Ed.), The European Union and National Industrial Policy, London, Routledge, 1996.
Prontera, "Energy policy: Concepts, actors, instruments and recent developments". World Political Science 5, no.1, (2009): 234-263.
Torfing, J. New Theories of Discourse: Laclau, Mouffe and Zizek. Oxford: Blackwell. 1999.