تبیین عوامل موثر در اثربخشی استقرار سیستم مدیریت ریسک در یک صنعت دفاعی

قیدرخلجانی, جعفر; کریمی گوارشکی, محمد حسین; طهماسب پور, علی

doi:10.22034/jmi.2023.378479.2897

تبیین عوامل موثر در اثربخشی استقرار سیستم مدیریت ریسک در یک صنعت دفاعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه فناوری های نرم، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد کیفیت و بهرهوری، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

10.22034/jmi.2023.378479.2897

چکیده

یکی از مسائلی که بیشتر سازمان‌ها با آن دست به گریبان هستند، استقرار اثربخش و پایدار نظام‌های مدیریتی، به‌ویژه نظام مدیریت ریسک است. بی‌گمان، نظام مدیریت ریسک در صنعت دفاعی به عنوان یک صنعت دولتی و ماموریت‏محور از اهمیت بیشتری برخوردار است. این پژوهش بر آن است تا به دلایل و عوامل مهم تأثیر‌گذار بر اثربخشی نظام مدیریت ریسک در یک صنعت دفاعی بپردازد و ضمن شناسایی عوامل آن، روابط، تأثیرگذاری، تأثیرپذیری و برهم‌کنش عوامل را مشخص نماید. همچنین چالش‌های پیش روی عدم موفقیت در جاری‌سازی مداوم و کارآمد مدیریت ریسک را تعیین و راهکارهایی برای کاهش و رفع این موانع ارائه دهد. در این پژوهش، پس از انجام مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی نظرات خبرگان دفاعی، 30 عامل مهم تأثیرگذار شناسایی و در قالب 6‌ بُعد دسته‌بندی شد که این عوامل و بُعد‌ها از طریق رویکرد پرسشنامه‌ای و با روش‌های تحلیل اهمیت-عملکرد (IPA)، ارزیابی و آزمون تصمیم‌گیری دیمتل و مدل‌سازی معادلات ساختاری، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد عواملی که در دو بُعد «نظام‌مندی مدیریت ریسک» و «ساختار مدیریتی/رهبری ریسک‌پذیر» قرار دارند، بیشترین تأثیر‌گذاری، اهمیت و اولویت را برای اقدامات بهبود دارا هستند. برخی از این عوامل عبارتند از: پیشرو بودن مدیران و رهبران سازمان به تغییر و ترویج برنامه‌های مدیریت ریسک، پویایی و نگاه عمیق به ریسک‌های راهبردی، شناسایی، ارزیابی و کنترل تغییرات فرهنگ ریسک، تخصیص منابع مالی و غیر مالی کافی و متوازن، اجرای کامل گام‌ها و فرآیند‌های مدیریت ریسک و قدردانی مناسب از عملکرد کارکنان.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22518991.1402.17.1.6.5

موضوعات

سیاستگذاری صنعتی

عنوان مقاله [English]

Explaining the effective factors in the effectiveness of risk management system deployment in a defense industry

نویسندگان [English]

Jafar Gheidar-Kheljani ¹
M.H. Karimi Gavareshki ¹
ali tahmasbpour ²

¹ Associate Professor, Faculty of Management and Industrial Engineering, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran.

² Master's student in quality and productivity, Faculty of Management and Industrial Engineering, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran.

چکیده [English]

One of the issues that most organizations are struggling with is the effective and sustainable establishment of management systems, especially the risk management system.Undoubtedly, the risk management system is more important in the defense industry as a government and mission-oriented industry.This research aims to deal with the reasons and important factors affecting the effectiveness of the risk management system in a defense industry and while identifying its factors, determine the relationships, influence, effectiveness and interaction of the factors. Also, the challenges faced by the failure in continuous and efficient implementation of risk management and provide solutions to reduce and eliminate these obstacles, are determined. In this research, after conducting desk research and reviewing the opinions of defense experts, 30 important influential factors were identified and categorized into 6 dimensions and these dimensions and factors were analyzed through a questionnaire approach and with the methods of importance-performance analysis (IPA), Decision-Making Trial and Evaluation Laboratory (DEMATEL) test and structural equation modeling. The results showed the factors that were placed in the two dimensions of "systematization of risk management" and "management structure/risk-taking leadership" have the most influence, importance and priority for improvement measures. Some of these factors include the initiative of the managers and leaders of the organization to change and promote risk management programs, dynamic and in-depth view at strategic risks, identifying, evaluating and controlling changes in the risk culture, allocating sufficient and balanced financial and non-financial resources, implementing complete steps and processes of risk management and appropriate recognition of employee performance.

کلیدواژه‌ها [English]

effectiveness
risk management system
importance-performance analysis (IPA)
Decision-Making Trial and Evaluation Laboratory (DEMATEL) test
SmartPLS structural equation modeling method

مراجع

امیر خانی، امیر حسین. ابراهیمی فر، مهدی. نجاری، رضا. رفیعی، مجتبی. “طراحی و تبیین مدل مدیریت ریسک منابع انسانی سازمان‌های دولتی ایران.” فصلنامه خط مشی گذاری عمومی در مدیریت، سال یازدهم، شماره 37 (جاجرمی), 1399: 51-72.

آذر،عادل. قیدر خلجانی، جعفر، هاشمی، سید مجتبی. “ارایه الگویی برای ارزیابی گزینه های طراحی مفهومی در پروژه های توسعه محصولات پیچیده دفاعی با در نظر گرفتن پیوستگی و تاثیر متقابل ریسک‌ها.” بهبود مدیریت، سال نهم، شماره 3، پیاپی 29., 1394: 53-82.

پروری، علی. رستمی، بهزاد. “بررسی و اولویت‌بندی موانع و چالش‌های مدیریت ریسک در پروژه‌های ساختمانی به روش مشارکت دولتی- خصوصی با استفاده از FMEA فازی.” نشریه علمی – پژوهشی مهندسی سازه و ساخت، دوره 8 ،شماره 2, 1400: 301-318.

حسینی، سید عبدالرضا. حسینی، سید محمد حسین. سید مطهری، سید مهدی. “رابطه ی استفاده از فنون مدیریت ریسک با عملکرد شرکت‌های فعال صنایع غذایی.” نشریه علمی پژوهشی پژوهش‌های تجربی حسابداری، شماره13, 1393: 45-68.

حقیری، علی.ستاریخواه، علی اصغر. “سامانه فرماندهی و کنترل به عنوان عامل برترساز در نیروهای مسلح.” فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک دانشگاه عالی دفاع ملی، شماره 23-24, 1384: 163-188.

خاکی، غلامرضا. روش تحقیق در مدیریت. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز انتشارات علمی, 1379.

رضایی، فرزین. فیروز علیزاده، اکرم. نورمحمدی، الهام. “رابطه توانایی مدیریت با اجزاء مدیریت ریسک یکپارچه.” فصلنامه پژوهش‌های مالی و حسابرسی، دوره 12، شماره 48, 1399: 23-42.

رضایی، هادی. “ایران تاکنون چه ماهواره‌هایی را به فضا فرستاده است.” خبرگزاری مهر، گروه سیاست، کد خبر 5562942, 1401.

سرمد، زهره. بازرگان، عباس و حجازی، الهه. روش‏های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشر آگه, 1386.

شاکری، المیرا. دهقانان، حامد. خاشعی، وحید. تقوی فرد، محمد تقی. “تحلیل شناختی استراتژی‌های مدیریت ریسک منابع انسانی مبتنی بر مدل‌های ذهنی مدیران و ماتریس ارزیابی ریسک جهت ارتقاء عملکرد کسب و کار.” نشریه علمی کاوش‌های مدیریت بازرگانی، مقاله پژوهشی، سال سیزدهم، شماره 26, 1400: 313-342.

طهماسب پور، علی. قیدر خلجانی، جعفر. حسنوی، رضا. نوربخش، زهرا. “رشد و بهبود قابلیت اطمینان محصولات استراتژیک سازمان از طریق تمرکز بر رویکردهای شناختی و راهکارهای مدیریتی.” ششمین کنفرانس ملی علوم انسانی و مدیریت، تهران, 1399.

عریضی، حمید رضا. براتی، هاجر. “اعتماد به سرپرست میانجی بین تعهد سازمانی و تعهد به تغییر.” فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیست و سوم، شماره 72., 1392: 16.

کهریزی، سعید. شهرابی فراهانی، حسین. “مدیریت ریسک در پروژه ماهواره ملی امید و دستاورد اجرای آن.” هفتمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه. civilica.com/doc/287798, 1390

مرتجی،سید طه و همکاران. استاندارد سیستم های مدیریت، خطوط راهنما برای بکارگیری ISO9001:2015. تهران: مرکز مشاوره و آموزشی سیستم‌های مدیریتی, 1396.

مسلمی امریی، سید امید. “بررسی استراتژی‌های مدیریت ریسک و تأثیر آن بر ارتقا اثر بخشی سازمانها.” فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، سال پنجم، شماره 97 ، جلد ششم, 1400: 66-76.

مظلومی، نادر. لطیفی، فریبا. آسایی، هیوا. “بررسی رابطه ریسک‌پذیری مدیران با عملکرد سازمان‌ها در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.” نشریه مطالعات مدیریت، بهبود و تحول - شماره 56, 1386: 71-92.

موغلی، علیرضا. عبدالمنافی، سعید. صالحی،حسن. محمود صالح،شهناز. “تحلیل ریسک در سازمان‌های دفاعی (شناسایی و اولویت بندی ریسک‌های بحرانی در پایگاه‌های پدافند هوایی).” فصلنامه مدیریت نظامی، شماره 58، سال پانزدهم, 1394: 43-69.

مهدی، محمد. حشتمی، محمد رسول. کلهر، اصغر. بازیاری، حسین. “بررسی میزان ریسک‌پذیری مالی افسران دانشگاه افسری امام علی.” فصلنامه مدیریت نظامی، شماره 55، سال چهاردهم, 1393: 1-20.

میر. “نه گام برای هوشمند کردن سازمان‌ها در برابر ریسک.” شرکت مدیریت مهندسی و فناوری میر, 1396.

Ashby, Simon. fundamentals of operational risk management : understanding and implementing effective tools, policies and frameworks. the institute of risk management, kogan page, 2022.

Corvellec, Herv. "The practice of risk management:Silence is not absence." Lund University , Box 882, SE-251 08 Helsingborg , Sweden11, doi: 10.1057/rm, 2009: 285 – 304.

Dandage,R.V. Mantha,S.S. Rane.S.B. & Bhoola,V. "Analysis of interactions among barriers in project risk management." Journal of Industrial Engineering International 14 (2018): 153–169.

Hubbard, Douglas. The Failure of Risk Management: Why It's Broken and How to Fix It. John Wiley & Sons, 2009.

Johnson,Gerry. Scholes,Kevan. Whittington,Richard. Exploring Corporate Strategy. 8th. Londen: Financial Times Prentice Hall, 2008.

Jung,K.B. Kang,S.W. and Choi,S.B. "Empowering Leadership, Risk-Taking Behavior, and Employees’ Commitment to Organizational Change: The Mediated Moderating Role of Task Complexity." Sustainability,12(6), 2340 (MPDI), no. https://doi.org/10.3390/su12062340 (March 2020).

Kordova, Sigal. Fridkin, Shimon. "Risk Management for Defense SoS in a Complex." Dynamic Environment.Sustainability (MDPI stays neutral) https://doi.org/10.3390/su13041789 (2021).

Martilla, J. A. James, J. C. "Importance–performance analysis. , 41(1)." Journal of Marketing, 1997: 77-79.

Portet, Michael. Competitive strategy: Techniques for analyzing industries and competitors. New York: Simon and Schuster, 2008.

Ringle,C.M. Wende,S. and Will,A.S. "SmartPLS 2.0 (M3) Beta." Germany: University of Hamburg, 2005.

Silva,eneterio. Fontes,ricco. "Risk Management in Military Operations, An application of the Mosler Method." Journal of the Americas , Second Edition (anapolis UniverSity Center), 2020.

Wadesango,N. Mhaka,CH. Chinamasa,T. Wadesango,O.V. "An investigation into management's reluctance in implementing audit recommendations and its effects to risk." Corporate Board: Role, Duties & Composition 13, no. 2 (2017): 61-70.