نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران.
2
استاد گروه علم و جامعه، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران.
3
کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه امیر کبیر، تهران، ایران.
4
کارشناس انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران
5
استادیار گروه آینده پژوهی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران.
چکیده
با افزایش نیاز جوامع امروزی به‌ویژه جوامع درحال‌توسعه نظیر ایران به حامل‌های انرژی و با توجه به پایان‌پذیری سوخت‌های فسیلی و همچنین تأثیرات زیست‌محیطی این نوع سوخت‌ها، ضرورت کشف و استفاده از منابع انرژی جدید بیش‌ازپیش اهمیت یافته است. انرژی‌های نو و تجدیدپذیر به‌عنوان منابع انرژی تمام‌نشدنی، رایگان، دوستدار محیط‌زیست و قابل‌دسترس در اغلب نقاط، می‌توانند مکمل مناسبی برای سوخت‌های فسیلی باشند. در کشور ایران نیز با توجه به دلایل بیان‌شده، تمرکز بر این حوزه فنّاورانه بیشتر شده است. در این راستا، هدف از این مقاله توصیف فرآیند گذار انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران است تا بتوان به این سؤال پاسخ داد که آیا گذار در انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران در حال وقوع است یا خیر؟ درواقع در این مقاله، روند توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران با تکیه بر مطالعات گذار، براساس سطوح آشیانه، رژیم و دورنما توصیف شده است. ابتدا رویدادهای مهم در این حوزه از شروع تا به امروز در سه سطح آشیانه، رژیم و دورنما تشریح شده است و درنهایت، مراحل گذار انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران در چهار مرحله با ترکیب رویکرد چندسطحی و چندمرحله‌ای توصیف شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه مشخص می‌شود که اولاً ایران هم‌اکنون در ابتدای شروع فرآیند گذار و در مرحله اوج‌گیری است. همچنین در کشورهای درحال‌توسعه بهتر است دسترسی به آشیانه‌های بالغ به‌جای وجود آشیانه‌های بالغ در این کشورها مدنظر قرار گیرد تا بتوان تحلیل دقیق‌تری از گذار در این‌گونه کشورها ارائه کرد. ضمن اینکه جدای از عوامل فشار محیط کلان و دسترسی به آشیانه‌های بالغ دیگر کشورهای توسعه‌یافته، جایگزینی سیاست‌های معطوف به بازار به‌جای سیاست‌های تحریک طرف عرضه بدون توجه به بازارسازی، در مراحل اخیر گذار، یکی از عوامل اثرگذار بر تسریع روند شروع گذار در این نوع از فناوری‌ها در ایران بوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Presenting a Framework for Describing the Technological Transitions Base on the Multilevel Analysis Approach (Case Study: The Transition to Renewable Energy in Iran)
نویسندگان [English]
-
Seyed Moslem Mousavi Dorcheh
1
-
Mohammad Amin Ghanei Rad
2
-
Hasan Karimian
3
-
Hediyeh Zonouzizadeh
4
-
Naser Bagheri-Moghaddam
5
1
PhD candidate of Science and Technology Policy, Department of Science and Research Policy, National Research Institute for Science Policy, Tehran, Iran.
2
Professor, Department of Science and Society, National Research Institute for Science Policy, Tehran, Iran.
3
MSc in Industrial Engineering, Faculty of Industrial Engineering, Amirkabir University of Technology, Tehran, Iran.
4
Iran Renewable Energy Association expert.
5
Assistant Professor, Department of Futures Studies, National Research Institute for Science Policy, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Nowadays, the need to discover and use new energy sources has become increasingly important due to increasing need of societies, especially in developing countries indcluding Iran, for energy carriers, regarding the finitude of fossil fuels, as well as the emironmental impacts of these fuels. The new and renewable energies, as endless, free of charge, environmentally friendly and accessible energy sources to most locations, can be a good alternative to fossil fuels. Based on expressed reasons, the focus on this technological area has significantly increased in Iran. In this regard, the present study aimed to describe the technological transition of renewable energy in Iran, in order to answer the question of whether the transition to renewable energy is taking place in Iran. In other words, the present study described the process of developing renewable energy in Iran based on transition studies and the levels of niche, regime, and landscape. Initially, the important events in this area are descrios from the beginning to the present in three levels of niche, regime and landscap and finally, the phases of renewable energy transition are explained in four phases, combining multi-level and multi-phase approach. Based on the results, Iran is already in take off stage and for explaining the transition in developing countries like Iran, it is better to consider “access to the mature niches” instead of “the existence of the mature niches”, such that a more accurate analysis of transition can be performed in these countries.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Technological Transition
-
Multi Level Perspective
-
Multi Phase Approach
-
Renewable Energy
-
Iran
)